Macapat
yaiku dhapukaning
basa mawa paugeran (guru gatra,guru wilangan
lan guru lagu) tinamtu lan anggone maca kudu dilagokake nganggo kagunan swara.
·
Guru gatra :
cacahing gatra (ukara/larikan) saben sapadha
·
Guru wilangan :
cacahing wanda saben gatra
·
Guru lagu :
unine aksara ing wanda pungkasan saben gatra
1.
Paugerane Tembang Macapat
Paugeran
tembang macapat iku kebagi dening guru lagu, guru wilangan, lan guru gatra.
|
No
|
Asmaning Sekar
|
Guru Lagu lan Guru
Wilangan
|
|||||||||
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
VII
|
VIII
|
IX
|
X
|
||
|
1
|
Pocung
|
12u
|
6a
|
8i
|
12a
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
Maskumambang
|
12i
|
6a
|
8i
|
8a
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
Megatruh
|
12u
|
8i
|
8u
|
8i
|
8o
|
|
|
|
|
|
|
4
|
Gambuh
|
7u
|
10u
|
12i
|
8u
|
8o
|
|
|
|
|
|
|
5
|
Kinanthi
|
8u
|
8i
|
8a
|
8i
|
8a
|
8i
|
|
|
|
|
|
6
|
Mijil
|
10i
|
6o
|
10e
|
10i
|
6i
|
6u
|
|
|
|
|
|
7
|
Durma
|
12a
|
7i
|
6a
|
7a
|
8i
|
5a
|
7i
|
|
|
|
|
8
|
Asmaradana
|
8i
|
8a
|
8e/8i
|
8a
|
7a
|
8u
|
8u
|
|
|
|
|
9
|
Pangkur
|
8a
|
11i
|
8u
|
7a
|
12u
|
8a
|
8i
|
|
|
|
|
10
|
Sinom
|
8a
|
8i
|
8a
|
8i
|
7i
|
8u
|
7a
|
8i
|
12a
|
|
|
11
|
Dandhang Gula
|
10i
|
10a
|
8e/8i
|
7u
|
9i
|
7a
|
6u
|
8a
|
12i
|
7a
|
2.
Watak lan Gunane Tembang
|
No
|
Asmaning Sekar
|
Watak
|
Gunane
|
|
|
1
|
Pocung
|
sasenenge
|
medhar rasa sakepenake,
ora tenanan
|
|
|
2
|
Maskumambang
|
susah, nelangsa,
prihatin, kelara-lara
|
nggambarake rasa sedih
|
|
|
3
|
Megatruh
|
susah, sedih,
keranta-ranta
|
medharake rasa sedih, keranta-ranta,
gela
|
|
|
4
|
Gambuh
|
lugas, blaka, tanpa ragu2
|
medharake rasa
paseduluran,lan tulusing ati
|
|
|
5
|
Kinanthi
|
gembira, mesra
|
paring pitutur uga
medharake rasa trena asih
|
|
|
6
|
Mijil
|
trenyuh, kepilut,
gandrung
|
medharake raos trenyuh
kapiliut tresna asih lan pitutur
|
|
|
7
|
Durma
|
nesu, sereng muntap
|
sesorah kang sereng,
perangan nalika tantangan
|
|
|
8
|
Asmaradana
|
sengsem, susah, prihatin
amerga asmara
|
medharake rasa susah lan kasmaran
|
|
|
9
|
Pangkur
|
gagah, greget sereng
|
kanggo paring pitutur
|
|
|
10
|
Sinom
|
seneng, gembira,
mencutaken prasaja
|
nggambarake swasana kang
sigrak, semanak
|
|
|
11
|
Dandhang Gula
|
manis, luwes, sengsem
|
medharake swasasna apa
bae
|
|
Baca juga: pengertian sesorah lan tuladhane
3.
Sasmita tembang yaiku layang kang
sinambung ing njero tembang
|
No
|
Asmaning Sekar
|
Sasmitaning Sekar
|
|
1
|
Pocung
|
bapak pocung, wohing kaluwak, pamucunge mring makripat
|
|
2
|
Maskumambang
|
mas kiritir ing warih, timbul ing warih,kambang2
|
|
3
|
Megatruh
|
denira ngidung, ing truh, anduduk kewala, kang sinerung
|
|
4
|
Gambuh
|
murweng gambuh, wus
gambuh
|
|
5
|
Kinanthi
|
hersayeng kayun, kanthinira, datan kinanthi
|
|
6
|
Mijil
|
wijiling tapa , wa kawijil, tembung pamiyos
|
|
7
|
Durma
|
nanguduri, mundur ing prang
|
|
8
|
Asmaradana
|
rasaning kingkin, nawung brangtiasmaradana
|
|
9
|
Pangkur
|
mingkuring ing angkara
|
|
10
|
Sinom
|
anom, taruna, srinata, wong anom sira, taru-tarina
|
|
11
|
Dandhang Gula
|
wonten kandha rinenggeng hartati, madumanis
|
Tidak ada komentar:
Posting Komentar